Φυσικοθεραπευτική προσέγγιση ρήξης αχιλλείου τένοντα
 |
| Λίγο πριν το τέλος του αγώνα με τους Γουόριορς εξαντλημένος πέφτει στο παρκέ. Σηκώνεται, εκτελεί ακόμη και βολές και πηγαίνει κουτσαίνοντας στον πάγκο. Η ρήξη αχιλλείου ήταν το τελευταίο μεγάλο χτύπημα στο ταλαιπωρημένο κορμί του Kobe Bryant. |
Ο αχίλλειος τένοντας είναι ο ισχυρότερος τένοντας του ανθρωπίνου σώματος. Βρίσκεται στο οπίσθιο τμήμα του ποδιού, πίσω και πάνω από την πτέρνα. Μέσω του αχιλλείου καταφύονται στην πτέρνα ο γαστροκνήμιος και ο υποκνημίδιος, μύες σημαντικοί για τη βάδιση και έχει υπολογιστεί πως κατά το τρέξιμο του ασκούνται φορτία 8πλάσια του ανθρώπινου βάρος ενώ σε σπριντ μπορεί να γίνουν και 16πλάσια.
Οι περισσότερες ρήξεις του τένοντα συμβαίνουν στη μεσότητα του, περιοχή στην οποία έχει λιγότερη αιμάτωση, συνήθως κατά τη διάρκεια απότομης σύσπασης του γαστροκνημίου σε άτομα που δεν ασκούνται συστηματικά, άντρες κυρίως στα 30-40 που δίχως προθέρμανση και σε συνδυασμό με υπερβάλλοντα ζήλο συμμετέχουν σε αθλήματα υψηλών σωματικών απαιτήσεων.
Οι οξείες ρήξεις διακρίνονται σε τραυματικές και μη τραυματικές. Στην πρώτη κατηγορία, ο συνηθέστερος μηχανισμός ρήξης είναι η απότομη φόρτιση του αχιλλείου ενώ το γόνατο είναι σε έκταση όπως κατά την εκτέλεση άλματος στο μπάσκετ. Άλλος μηχανισμος ρήξης είναι η απότομη πελματιαία καμψη του ποδιού όταν πέφτει για παράδειγμα μέσα σε κάποιο άνοιγμα. Τέλος, ο τρίτος μηχανισμός είναι η απότομη πελματιαία καμψη του ποδός που βρίσκεται σε ιπποποδία, κατά την πτώση από ύψος. Στις μη τραυματικές ρήξεις του τένοντα περιλαμβάνονται ηλικιωμένοι ασθενείς με χρόνια χρήση κορτιζόνης, ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια, ρευματοειδή αρθρίτιδα, υπερλιπιδαιμία και άλλες αυτάνοσες παθήσεις.
Οι οξείες ρήξεις διακρίνονται σε τραυματικές και μη τραυματικές. Στην πρώτη κατηγορία, ο συνηθέστερος μηχανισμός ρήξης είναι η απότομη φόρτιση του αχιλλείου ενώ το γόνατο είναι σε έκταση όπως κατά την εκτέλεση άλματος στο μπάσκετ. Άλλος μηχανισμος ρήξης είναι η απότομη πελματιαία καμψη του ποδιού όταν πέφτει για παράδειγμα μέσα σε κάποιο άνοιγμα. Τέλος, ο τρίτος μηχανισμός είναι η απότομη πελματιαία καμψη του ποδός που βρίσκεται σε ιπποποδία, κατά την πτώση από ύψος. Στις μη τραυματικές ρήξεις του τένοντα περιλαμβάνονται ηλικιωμένοι ασθενείς με χρόνια χρήση κορτιζόνης, ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια, ρευματοειδή αρθρίτιδα, υπερλιπιδαιμία και άλλες αυτάνοσες παθήσεις.
Κλινικά, στις ολικές ρήξεις υπάρχει οξύς πόνος και ευαισθησία κατά την ψηλάφηση του τένοντα, οίδημα και εκχύμωση που μπορεί να φθάνει μέχρι και τον άκρο πόδα. Συνήθως υπάρχει και ψηλαφητό χάσμα στο σημείο ρήξης ενώ παράλληλα παρατηρείται και αδυναμία πελματιαίας καμψης και βάδισης. Συμπιέζοντας την γαστροκνημία εφόσον ο τένοντας είναι ακέραιος, ο άκρος πόδας έρχεται σε πελματιαία κάμψη, διαφορετικά σε ρήξη του τένοντα η κίνηση αυτή δεν γίνεται. Η δοκιμασία ονομάζεται Thompson’s test και η μαγνητική τομογραφία αργότερα την επιβεβαιώνει.
Η αποκατάσταση της ολικής ρήξης του αχίλλειου τένοντα περιλαμβάνει συντηρητική και χειρουργική παρέμβαση. Στους αθλητές κυρίως και σε νέους ασθενείς προτιμάται η χειρουργική παρέμβαση αφού επιτρέπει άμεση κινητοποίηση της περιοχής και μειωμένο ρίσκο υποτροπής με αποτέλεσμα να επιτρέπεται η άμεση και ασφαλής επιστροφή του αθλητή στον αγωνιστικό χώρο.
Η φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση ξεκινά άμεσα. Μετά την χειρουργική επέμβαση ο άκρος πόδας ακινητοποιείται με νάρθηκα για τις πρώτες 4-7 εβδομάδες. Στόχος της φυσικοθεραπείας στο πρώτο στάδιο αποκατάστασης (1η- 2η εβδομάδα) είναι η αναλγησία, η μείωση της φλεγμονής, η προστασία των χειρουργημένων τενόντιων ινών και η διατήρηση της μυϊκής λειτουργικής ικανότητας του υγειούς κάτω άκρου και των μη-τραυματισμένων αρθρώσεων του πάσχοντος σκέλους. Οι μέθοδοι και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι η χρήση ρευμάτων αισθητικού ερεθισμού για αναλγησία, κρυοθεραπεία, ενεργητικές ασκήσεις δακτύλων, ισομετρικές ασκήσεις των καμπτήρων, απαγωγών-προσαγωγών και εκτεινόντων του ισχίου και του τετρακεφάλου.
Στο δεύτερο μετεγχειρητικό στάδιο (3η–4η εβδομάδα) ο φυσικοθεραπευτής στοχεύει στην έναρξη ανάκτησης της ελαστικότητας του τένοντα και του εύρους τροχιάς της πελματιαίας κάμψης της ποδοκνημικής άρθρωσης μέσω ισομετρικών ασκήσεων της ποδοκνημικής. Παράλληλα, σε αυτό το στάδιο εντάσσεται και η εκπαίδευση βάδισης με προοδευτική φόρτιση με τη χρήση βακτηριών και ο αθλητής πρέπει να αρχίσει την λειτουργική αποκατάσταση στον αγωνιστικό χώρο ακολουθώντας πρόγραμμα ενδυνάμωσης κορμού και άνω άκρων.
Την 5η-8η εβδομάδα ο φυσικοθεραπευτής απομακρύνει τις βακτηρίες και στοχεύει στην αύξηση του ενεργητικού εύρους τροχιάς, της δύναμης, ελαστικότητας και στην ανάκτηση ιδιοδεκτικότητας. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων χρησιμοποιείται θερμοθεραπεία (υπέρηχος, διαθερμία), κινησιοθεραπεία (διατάσεις, ενεργητικές ασκήσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης με τη χρήση λαστίχων προοδευτικής αντίστασης), μάλαξη στην περιοχή της κάκωσης, ήπιες ασκήσεις κλειστής κινητικής αλυσίδας και ήπιες ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας αρχικά στην καθιστή και στη συνέχεια στην όρθια θέση. Στο πρόγραμμα αποκατάστασης μπορεί να ενταχθεί και πρόγραμμα αποκατάστασης σε θεραπευτική πισίνα.
Τον 3ο-4ο μήνα εντάσσονται ασκήσεις που στοχεύουν στην πλήρη ανάκτηση δύναμης, εύρους τροχιάς, ελαστικότητας, ισχύος και αντοχής, ιδιοδεκτικότητας, νευρομυϊκού ελέγχου περιλαμβάνοντας την έναρξη της οργανωμένης άθλησης στο γήπεδο και τον 5ο-6ο μήνα στόχος είναι η προοδευτική επιστροφή του αθλητή στο γήπεδο και για το σκοπό αυτό στο πρόγραμμα αποκατάστασης εντάσσεται μεταξύ άλλων και το αερόβιο τρέξιμο με προοδευτική αύξηση της έντασης και διάρκειας, συνδυαστικές ασκήσεις δύναμης, αντοχής, ελαστικότητας, ιδιοδεκτικότητας, βαλλιστικές διατάσεις και εξειδικευμένες μιμητικές ασκήσεις του αθλήματος.
Η φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση ξεκινά άμεσα. Μετά την χειρουργική επέμβαση ο άκρος πόδας ακινητοποιείται με νάρθηκα για τις πρώτες 4-7 εβδομάδες. Στόχος της φυσικοθεραπείας στο πρώτο στάδιο αποκατάστασης (1η- 2η εβδομάδα) είναι η αναλγησία, η μείωση της φλεγμονής, η προστασία των χειρουργημένων τενόντιων ινών και η διατήρηση της μυϊκής λειτουργικής ικανότητας του υγειούς κάτω άκρου και των μη-τραυματισμένων αρθρώσεων του πάσχοντος σκέλους. Οι μέθοδοι και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι η χρήση ρευμάτων αισθητικού ερεθισμού για αναλγησία, κρυοθεραπεία, ενεργητικές ασκήσεις δακτύλων, ισομετρικές ασκήσεις των καμπτήρων, απαγωγών-προσαγωγών και εκτεινόντων του ισχίου και του τετρακεφάλου.
 |
| Χρήση φυσικών μέσων - Πρώτο στάδιο μετεγχειριτικής αποκατάστασης |
Την 5η-8η εβδομάδα ο φυσικοθεραπευτής απομακρύνει τις βακτηρίες και στοχεύει στην αύξηση του ενεργητικού εύρους τροχιάς, της δύναμης, ελαστικότητας και στην ανάκτηση ιδιοδεκτικότητας. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων χρησιμοποιείται θερμοθεραπεία (υπέρηχος, διαθερμία), κινησιοθεραπεία (διατάσεις, ενεργητικές ασκήσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης με τη χρήση λαστίχων προοδευτικής αντίστασης), μάλαξη στην περιοχή της κάκωσης, ήπιες ασκήσεις κλειστής κινητικής αλυσίδας και ήπιες ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας αρχικά στην καθιστή και στη συνέχεια στην όρθια θέση. Στο πρόγραμμα αποκατάστασης μπορεί να ενταχθεί και πρόγραμμα αποκατάστασης σε θεραπευτική πισίνα.
Τον 3ο-4ο μήνα εντάσσονται ασκήσεις που στοχεύουν στην πλήρη ανάκτηση δύναμης, εύρους τροχιάς, ελαστικότητας, ισχύος και αντοχής, ιδιοδεκτικότητας, νευρομυϊκού ελέγχου περιλαμβάνοντας την έναρξη της οργανωμένης άθλησης στο γήπεδο και τον 5ο-6ο μήνα στόχος είναι η προοδευτική επιστροφή του αθλητή στο γήπεδο και για το σκοπό αυτό στο πρόγραμμα αποκατάστασης εντάσσεται μεταξύ άλλων και το αερόβιο τρέξιμο με προοδευτική αύξηση της έντασης και διάρκειας, συνδυαστικές ασκήσεις δύναμης, αντοχής, ελαστικότητας, ιδιοδεκτικότητας, βαλλιστικές διατάσεις και εξειδικευμένες μιμητικές ασκήσεις του αθλήματος.
 |
| Ασκήσεις ισορροπίας, ιδιοδεκτικότητας και νευρομυικής συναρμογής |
Βιβλιογραφία
Λαμπίρης Ηλίας, Ορθοπεδική και τραυματιολογια, Εκδόσεις Πασχαλίδης, 2007
Αμπατζίδης Γεώργιος, Αθλητικές Κακώσεις, University Studio Press, 2003
Τεχνικές Αποκατάστασης Αθλητικών Κακώσεων, Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιάνος, 2007
Comments
Post a Comment